Het is maandagochtend, eind september. Ik sta in het zuiden van Kreta op mijn balkon dat plots begint te trillen. Ik ben van plan naar het dorpje Máles te gaan, zo'n 15 kilometer de bergen in, om het Byzantijnse kerkje Panagía Mesochorítissa te bezoeken. Ik begrijp echter direct dat het om een aardbeving (seismós) gaat, hoewel het pas de tweede keer in mijn leven is dat ik die meemaak (De eerste keer was Roermond 1992).
Het epicentrum ligt zo'n 50 km bij ons vandaan en daar, met name in het dorp Arkalochóri, blijkt de schade aanzienlijk. Een kerkrestaurateur wordt door de instortende kerkkoepel dodelijk getroffen en zeven van de tien huizen raken onbewoonbaar. De zwaarte van de schok, 5.8 Richter, is behoorlijk en houdt ook mijn naaste omgeving bezig. Er is echter geen schade en een uur later vertrek ik toch naar Máles.
Ik wandel door de nauwe, stijgende, straatjes naar boven en ik vind het kerkje snel. Hoewel het hekje en de kerkdeur dicht lijken, vertellen drie dorpelingen dat de sleutel in de deur steekt en dat ik zo naar binnen kan. Het klopt en dat vind ik best bijzonder. Vele, zo niet alle, kerken op Kreta zijn vaak op slot. een zoektocht naar (iemand met) de sleutel is dan al een activiteit op zich.
Het kerkje Panagía Mesochorítissa (Παναγία Μεσοχωρίτισσα) is één van de belangrijke Byzantijnse monumenten in (zuid-)oost Kreta. Haar feestdag is 21 november, de Opdracht van de Moeder Gods (Τα Εισόδια της Θεοτόκου).
Het gebouw is een eenbeukige kerk die naar het westen verlengd is. De oorspronkelijke muurschilderingen werden bij de uitbreiding overgeschilderd en de schilder voegde in het westelijk deel twaalf voorstellingen uit het leven van de Moeder Gods toe.
Uit de inscriptie boven de westelijke deur blijkt dat de nieuwe muurschilderingen dateren uit 1431-1432. De stijl is kenmerkend voor de lokale stijl in de eerste helft van de vijftiende eeuw in deze regio.
De oudste muurschilderingen, in het oostelijk deel van de kerk, behoren tot de tweede helft van de veertiende eeuw, tot de Palaiologen stijl. De huidige toestand van de muurschilderingen is helaas niet goed, het laatste onderhoud is al van een tiental jaren geleden.
